De ontbrekende Christus in het schilderij van De drie Maria’s aan het graf, van Jan van Eyck.

Jan van Eyck, De drie Maria’s aan het graf, 1425 – 1935, olieverf op paneel, h 71,5 cm × b 90 cm, Museum Booijmans van Beuningen, Rotterdam (afb.1).

Hierbij een voorbeeld van hoe je een kunstwerk als object kunt beschrijven. Beschrijvend kunt op zoek gaan naar het vraagstuk dat voor u interessant kan zijn om het uit te zoeken.

Wellicht was dit schilderij ooit groter geweest en kan de zoektocht naar waarom dit schilderij werd ingekort het onderwerp van uw onderzoek worden. En waar is het tweede deel van dit schilderij?

Objectbeschrijving

Op het paneel (h 71,5 x b 90 cm) zien we drie vrouwen aan het grafsteen die de engel aanschouwen (afb.1).[1] De graafsteen bevindt zich te midden van een rotsige heuvel, waarachter in de verte een stad ligt. De engel zit op de schuin geplaatste deksel van de grafsteen in de knielhouding en hij lijkt de vrouwen toe te spreken. De vrouwen houden in hun handen een zalfpot. Voor de grafsteen zien wet twee slapende soldaten, één soldaat heeft een okergele mantel aan en de andere een licht blauwe. Achter de graafsteen rechts zit nog een soldaat in het donkergroen te slapen. Gezien de kledij van de vrouwen en de compositie moet het hier on de drie Maria’s gaan, de compositie verwijst naar een stuk uit Markus 16:1, waarin wordt verteld dat de drie Maria’s naar het graf van Christus gingen om zijn lichaam te zalven. Dit stuk staat in vier evangeliën beschreven. Aan de rode jurk herkennen we Maria Magdalena, de blauwe jurk verwijst dat het hier om de moeder van Christus gaat, maar in Johannes staat dat dit Maria Cleophas is. Wie de derde Maria is niet helemaal duidelijk is, wellicht is dit Maria Salomé. Dit omdat dit tafereel in geen van de evangelies exact voorkomt.[2]

Gezien het religieuze karakter van dit stuk kunnen we de stad in de verte wellicht voor Jerusalem aanzien. Het zou hier om de wederopstanding van de Christus gaan en de engel vertelt de drie vrouwen dat Christus heeft het graf verlaten. Op de voorgrond in de rechter hoek zien we een familiewapen. Wellicht kan dit familiewapen iets over de opdrachtgever vertellen. In de rechterhoek achter het familie wapen kunnen we net de restanten van de zonnestralen aanschouwen. Het zou kunnen zijn dat dit een altaar stuk is geweest en dan achter de stralen de herrezen Christus heeft gestaan. Wellicht was dit schilderij ooit groter geweest en kan de zoektocht naar waarom dit schilderij werd ingekort het onderwerp van uw onderzoek worden. En waar is het tweede deel van dit schilderij?

Herkomst afbeeldingen

Jan van Eyck, De drie Maria’s aan het graf. [Schilderij]. Geraadpleegd op 24 september 2020, van https://www.boijmans.nl/collectie/kunstwerken/3729/de-drie-maria-s-aan-het-graf

Literatuurlijst

Os, H. van. “Opstanding of Heilig Graf, enkele opmerkingen over de ikonografie van De drie Maria’s aan het Graf uit de Groep van Eyck”. Oud Holland, vol. 105, issue 1 (1991): 39-40.

[1] “Museum Booijmans van Beuningen”, website van Booijmans van Beuningen, geraadpleegd op 24 september 2020, van https://www.boijmans.nl/collectie/kunstwerken/3729/de-drie-maria-s-aan-het-graf [2]“Statenvertaling”, website van Statenvertaling, geraadpleegd op 24 september 2020, van https://www.statenvertaling.net/kunst/grootbeeld/48.html